Lundi16novembre2009TOUSENACTIONSLIVREBLANCpourl’avenirdel’actionnariatindividueletsalariéCommentredynamiserl’investissementenactionsensortiedecrise?‐Les20propositionsremisesaugouvernement‐ Al’initiativedusalonActionariaquiouvrirasesportesle20novembre2009auPalaisdesCongrèsdeParis,enpartenariatavecleleaderdelacommunicationfinancièreEuroRSCGC&Oetl’institutOpinionWay,uncomitéderéflexionconstituéde15personnalitésdumondeéconomiqueetfinanciers’estréunipourdébattreconcrètementdel’avenirdel’actionnariatindividueletsalarié.Leurambition:proposeraugouvernementdesmesuresquivisentàdéveloppercettesourcedefinancementprécieusepourlesentreprises,àunmomentdélicatdel’histoireéconomiqueetfinancièredenotrepaysetplusglobalementdel’Europe.LeLivreBlanc,quicontient20propositions,aétéremisle3novembreàChristineLagarde,Ministredul’Economie,del’Industrieetdel’Emploi.LeLivreBlanc«Tousenactions»feral’objetd’undébat‐conférenceenouverturedusalonActionaria,levendredi20novembre2009à10H,aveclaparticipationdeYves‐ThibaultdeSilguy(PrésidentdeVinci),MichelBon(PrésidentdeFondact),ColetteNeuville(Présidentedel’Adam),PhilippeBénacin(Présidentd’InterParfums),AugustinLandier(économiste),Charles‐HenriFilippi(Présidentd’Alfina,administrateurdeL’OréaletdeFranceTélécom)etdeGuyLoichemol(PartnerEuroRSCGC&O).LeLivreBlanc«Tousenactions»résulted’échangesrichesetapprofondisentrelesmembresducomitéquionttravaillédansunsouciconstantderéalismeetdeprogrès;desmesuresquiconcernenttantlessociétéscotéesquelesintermédiairesfinanciersoulesautresacteursdelaplace.Cespropositionspermettront,ensortiedecrise,d’exprimerl’intérêtdelaPlacedeParispourlesactionnairesindividuelsetsalariés,d’encouragerlessociétéscotéesàrechercherauprèsdecespopulationsunediversificationetunestabilisationdeleuractionnariatetd’inciterlesdifférentsintermédiairesfinanciersàpromouvoirl’actionnariatindividuel.Lespropositionsrelèventdesdomainesdelapédagogie,delagouvernanced’entreprise,delacommunicationetdel’environnementréglementaireetfiscal.Ainsi,lecomitéestimequelesacteursdelaplacedoiventreleveruntripledéfi:fairepréférerl’investissementenactionsauxFrançais,faireconsidérerl’actionnaireindividuelcommeunpartenaireparlessociétéscotées,fairedel’actionnaireindividuelunacteuràpartentièredelaplace.
ContactPresseEuroRSCGC&O/YaelDORFNER–Tél:0158479526–0616941681yael.dorfner@eurorscg.fr
er 1défi:fairepréférerl’investissementenactionsauxFrançaisEnFrance,laculturedel’actionnariatindividuelresterelativementpeudéveloppéeetladimensionderendementlongtermejamaisvraimentexploitée.Encela,laFrancesedistinguedesautrespayscomparablesd’Europeoùlacultureactionnarialeestplusancréechezlesparticuliers.Etlesmesuresgouvernementalessuccessives(incitationsfinancièresetfiscales)visantàdémocratiseretpromouvoirl’actionnariatindividueletsalarién’ontpassuffiàentrainerunengouementdurablepourleproduitaction.Decefait,laconstitutiondupatrimoinedesFrançaisprocèded’unevisionclassique.L’investissementenactions(dontlepourcentageestbieninférieuràceluidespaysanglo‐saxons)estsollicitétroptardivementpourquesesqualitésdeperformanceàlongtermejouentpleinement;uneformed’investissementquidevraitêtreprivilégiéeparlesplusjeunesenmesuredeprocéderàdesacquisitionsimmobilièresavantmêmelefinancementdeleurretraite.ème 2défi:considérerl’actionnaireindividuelcommeunpartenairedessociétéscotéesL’actionnaireindividuelnedoitplusêtreconsidérécommeunecontrainteparlesentreprisescotéesquifreinentdevantlesinvestissementsplusconséquentsencommunicationetengestiondelarelation.Ellesdoiventenmesurerlesqualités,notammentdefidélité,etsedirequepeut‐êtrecetactionnariat,sifacileàconquériraumomentdesintroductionsenbourseoudesopérationsfinancières,adroit,pourêtreconservé,auxégardsdusàunvraipartenairenotammentencequiconcernelacommunicationquiluiestdélivrée.ème 3défi:fairedel’actionnaireindividuelunacteuràpartentièredelaplace Pourêtremieuxconsidéré,l’actionnaireindividueldoitpouvoirseregrouperauseind’instancesdereprésentationpuissantesetreconnues.Aujourd’hui,c’estlecaspourlesactionnairessalariés,maistropraresontétélesinitiativesconcernantl’actionnaireindividuel.Defait,lacommunautédesactionnairesindividuels,plusdifficileàmobiliserquelesautresinvestisseurs,esttropsouventoubliéetantparlessociétéscotéesquiontdumalàconsidérerunpublicaussidiffusqueparlesacteursdelaplaceeux‐mêmes,notammentlesintermédiairesfinanciers.LES20PROPOSITIONS(cfLivreBlancci‐joint)4axesPédagogie:lemoteurdeladémarcheCommunication:promouvoirleproduitactionLégislationetfiscalité:simplifieretstabiliserGouvernanced’entreprise:l’actionnaireindividuelvéritablepartenairedel’entreprise1. Sensibiliserlesjeunesgénérationssurlesavantagesdeladétentiond’actionsdanslefinancementdeprojetslongtermecommel’investissementimmobilieroulapréparationlaretraite.2. Encouragerl’actionnariatsalariécommelevieràladétentiond’actions.3. Initierdèslelycéelaconnaissancedel’entrepriseetdesesmodesdefinancement.4. Développerleliendesentreprisesetdesintermédiairesfinanciersaveclemilieuuniversitaire.5. DonnerunnouvelélandesstructuresdeformationàlaBourse6. Encourageretsoutenirladynamiquedelareprésentationactionnariale7. InciterlesPouvoirsPublics,relayésparlesacteursdelaplace,àdévelopperundiscoursfavorableàl’investissementenactions.ContactPresseEuroRSCGC&O/YaelDORFNER–Tél:0158479526–0616941681yael.dorfner@eurorscg.fr
8. Encouragerlessociétésàcommuniquerpluslargementverslesactionnairesindividuelsetàpromouvoirleuraction.9. LanceruneSemainedel’action10. Relancerlesétudesannuellessurl’actionnariatindividueletsalarié.11. Stabiliserl’environnementfiscal.12. Réviserlesrèglesfiscalesdesfraisdegestion13. Simplifierlatranscriptiondesdirectiveseuropéennes14. Favoriserl’accèsauTPIparuneadaptationdesconditionstarifairesduTPI.15. Faciliterl’accèsauxassembléesgénérales.16. Faciliterlevotedirectsurinternet17. Faciliterl’inscriptiondestitresaunominatif18. MieuxprendreencomptelesintérêtsdesactionnairesindividuelsdanslesConseilsd’Administration.19. Développerleliendirectàl’actionnaire. 20.Encouragerlesentreprisesàcréerdescomitésconsultatifsd’actionnaires
ContactPresseEuroRSCGC&O/YaelDORFNER–Tél:0158479526–0616941681yael.dorfner@eurorscg.fr
ANNEXE1METHODOLOGIE:COMPOSITIONDUCOMITEDEREFLEXION,LESAUDITIONS,LESPRE‐TESTSLeComitédeRéflexionAssociationdeDéfensedesActionnairesMinoritaires(ADAM),ColetteNeuvilleAssociationFrançaisedelaGestionfinancière(AFG),PierreBollonAssociésenFinance,BertrandJacquillatChambredeCommerceetd’IndustriedeParis(CCIP),PierreSimonreprésentéparM.AbderrahimDoulazmiCercledeséconomistes,M.Jean‐HervéLorenziCLIFF–AssociationfrançaisedesInvestorRelations,ElianeRouyer‐ChevalierreprésentéeparAurianeDeSoultrait(EADS)ExpertetEnseignantencommunicationfinancière,Jean‐YvesLégerFédérationFrançaisedesAssociationsd’actionnairessalariésetancienssalariés(FAS)MichèleMonavonFédérationFrançaisedesClubsd’Investissement(FFCI),DominiqueLeblancInstitutFrançaisdesAdministrateurs(IFA),DanielLebègueInstitutProAction,AllainMetternichInterparfums,PhilippeSantiNyseEuronext,Jean‐FrançoisThéodorereprésentéparStéphaneFlexParisEuroplace,GérardMestralletreprésentéparCaroled’ArmailléSociétéFrançaisedesAnalystesFinanciers(SFAF),BrunoBeauvoisLesauditionsdepersonnalitéscomplémentairesAnaf,MarcelTixierAnsa,RobertBaconnierApai,DanielFrançoisFondact,MichelBonFondationJeanJaurès,GillesFinchelsteinFondationpourl’innovationpolitique,GrégoireChertokInvestir,HubertTassinLeRevenu,RomainDionCabinetRicol&Lasteyrie,PascaleUllmoConseiléconomiqueetsocial,JacquesDermagnePré‐testdespropositionsUnespaceconversationnelaétémisenplaceparOpinionWaypourtesterlespropositionsissuesdesréunionsduComitédeRéflexionetdesauditionsauprèsd’unecibled’actionnairespotentielsâgésentre20‐45ansqui,àterme,serontconcernésparl’investissementenactions.ContactPresseEuroRSCGC&O/YaelDORFNER–Tél:0158479526–0616941681yael.dorfner@eurorscg.fr
ANNEXE2:LESCHIFFRESCLESDEL’ACTIONNARIATINDIVIDUELETSALARIEENFRANCELaFranceavec6,7%d'investisseursindividuelsen2007seclasseenloinderrièrel'Allemagne(13,3%)etleRoyaume‐Uni(12,8%)justedevantlaSlovaquie(2%)etlaNorvège(3,6%).Lespremierssontl’Italie(26,6%)etl’Espagne(20,1%).(sourceFESE‐dec2008)En1990,lepourcentagedesménagesFrançaisdétenantdesactionsendirectouindirectestde13,9%puisde23%en1997encomparaisondes48,9%desménagesaméricainset34,8%desménagesbritanniquesL’actionnariatindividuelenFranceeststable:6,7millionsd'actionnairesen2007et2006soit14,5%desFrançaisde+de15ansaprèsunpicde7,2millionsen2003(étudeTNSSofres2007)Lapopulationdesactionnairesrestedominéeparles+de55ansquireprésentent47%desactionnairesindividuelsen2007(source:étudeTNSSofres2007)alorsqu’ilsreprésentent36%delapopulationfrançaise.Al’inverse,les15‐44ansreprésentent35%desactionnairesen1997pourunepartdelapopulationfrançaisede48%Ladétentiond’actionsesttrèsconcentréeenFrance:1%desménagesenFrancedétiennent50%desactionset5%desménagesprèsdes¾.(sourceSénat‐2002‐2003)Lesactionnairesindividuelsreprésentent14%delavaleurdemarchéen2007(sourceFESE‐décembre2008)LapartdesactionnairesindividuelsdanslecapitaldesentreprisesduCAC40estrelativementfaibleen2008(inférieureà13%)àl’exceptiond’AirLiquideetVallourecLenombredesalariésactionnairesdeleurentrepriseestévaluéentre2,3et3millions.Ilsdétiennent2,85%delacapitalisationduCAC40fin2007et2,65%duSBF120,maisleurpartesttrèsdisparated’uneentrepriseàl’autreL’actionnaireindividueletsalariéestfidèle:laduréededétentionmoyennedesactionsdesparticuliersestde3ansetdemicontre1anetdemipourlesinvestisseursinstitutionnelsrésidentset6moispourlesinvestisseursnonrésidentsL’actionnaireindividuelestplusenclinàintégrerdesinformationsqualitativesdansdesdécisionsd’investissementrelativesàlastratégiedel’entrepriseetàlagouvernance.79%desactionnairesindividuelsen2007considèrentquelagouvernanced’entrepriseestuncritèreimportantdechoix.(source:étudeTNSSofres)L’actionnaireindividuelestunpartenairedel’entreprise,compréhensifsdesesprioritésenpériodedecrise:44%desactionnairesconsidèrentquelesrésultatsdel’entreprisedoiventservirenprioritéàpréparerl’avenir,puisrenforcerlasoliditédel’entrepriseetenfinpréserverl’emploi(source:SondageEuroRSCGC&O‐Investir‐janvier2009)Parailleurs,45,4%desactionnairesontdéclarévouloir«maintenirenl’état»leursplacementsboursierset33,9%les«augmenterpourprofiterdescoûtsbas»(source:SondageEuroRSCG‐leRevenu‐novembre2008)Larelationdel’actionnaireindividuelavecl’entreprisedépasselasimplerelationfinancière:85%desactionnairesseraientintéressésparundividendeverséenactionsmoyennantavantagesseulement18sociétésduCAContunclubd'actionnairessoit45%d’entreelles seulement18sociétésduCAContuncomitéconsultatifd’actionnaires.ContactPresseEuroRSCGC&O/YaelDORFNER–Tél:0158479526–0616941681yael.dorfner@eurorscg.fr
Aproposd’ActionariaActionaria,LeSalondelaBourseetdesproduitsfinanciersestleplusgrandSaloneuropéenexclusivementconsacréàl’investissementenactions.CrééparQuorumExpoen1998autourdedeuxaxes‐l’informationsurlessociétéscotéesetlapédagogie‐ilpermetàplusde30000actionnairesindividuelsderencontrerlesacteursdesmarchésboursiers:sociétéscotées,conseilsengestion,courtiersenligne,gestionnairesdefondsetanalystes.Unlargeprogrammedeconférences,débats,interviewsdeprésidentsetatelierspédagogiques,sedéroulependantlesdeuxjoursdelamanifestation.Aproposd’EuroRSCGC&OPrésidéeparLaurentHABIBetdirigéeparBernardSANANES,l’agenceEuroRSCGC&OestleleaderdelacommunicationfinancièreenFrance.FilialedugroupeHavas,l'agence,spécialistedesproblématiquesd’influence,accompagnelesentreprisesetleursdirigeantslorsdesopérationsdecroissanceexterne,annoncesderésultats,introductionsenbourse,assembléesgénérales,crises...EuroRSCGC&Oanotammentgérél’ouvertureducapitald’EDF,lamiseenboursedeSanef,lesfusions‐acquisitionsQuiksilver/Rossignol,FranceTélécom/Amena,l’introductionenboursedeNatixis…EuroRSCGC&Oaccompagneégalementsesclientsàl’internationalgrâceauréseauAMO,1erréseaumondialdecommunicationfinancièreconstituédesmeilleuresagencesPR&Financedesprincipalesplacesboursières.Aproposd’OpinionWayOpinionWayaétécrééeenmars2000avecuneidéefondatricesimple:rendreplusinnovantlemarchédesétudes.OpinionWayintervientdansdenombreuxdomainescommelacompréhensiondesmarchés,lesproblématiquesdemarques,ledéveloppementdeproduitsetdeservices...auprèsdeciblesBtoBouBtoCpourdesclientsàfortenotoriété.Samissionconsisteàfourniràsesclientsuneinformationfiableetutileleurpermettantdemieuxcomprendre,dedéciderplusviteetd'exploiterplusefficacementlesrésultats.OpinionWaydisposed'uneexpérienceinégaléedanslaconnaissanceetl'usageassociédesdifférentesméthodologiesderecueild'information(traditionnellesouinteractives,qualitativesouquantitatives,primaireousecondaire...).OpinionWayestmembreactifd'Esomaretdisposed'unepolitiqueRSE(ResponsabilitéSocialed'Entreprise)depuis2007.
ContactPresseEuroRSCGC&O/YaelDORFNER–Tél:0158479526–0616941681yael.dorfner@eurorscg.fr